NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
يَعْقُوبُ
بْنُ
إِبْرَاهِيمَ
الدَّوْرَقِيُّ
حَدَّثَنَا
يَحْيَى بْنُ
أَبِي بُكَيْرٍ
حَدَّثَنَا
إِبْرَاهِيمُ
بْنُ طَهْمَانَ
حَدَّثَنِي
هِشَامُ بْنُ
حَسَّانَ ح و
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
اللَّهِ بْنُ
الْجَرَّاحِ
الْقُهِسْتَانِيُّ
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ
يَعْنِي ابْنَ
بَكْرٍ
السَّهْمِيَّ
عَنْ هِشَامٍ
وَهَذَا
لَفْظُ ابْنِ
الْجَرَّاحِ
عَنْ حَفْصَةَ
عَنْ أُمِّ
عَطِيَّةَ
أَنَّ النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ قَالَ
لَا تُحِدُّ
الْمَرْأَةُ
فَوْقَ ثَلَاثٍ
إِلَّا عَلَى
زَوْجٍ
فَإِنَّهَا
تُحِدُّ
عَلَيْهِ
أَرْبَعَةَ
أَشْهُرٍ
وَعَشْرًا
وَلَا
تَلْبَسُ
ثَوْبًا
مَصْبُوغًا
إِلَّا
ثَوْبَ عَصْبٍ
وَلَا
تَكْتَحِلُ
وَلَا
تَمَسُّ
طِيبًا إِلَّا
أَدْنَى
طُهْرَتِهَا
إِذَا
طَهُرَتْ
مِنْ
مَحِيضِهَا
بِنُبْذَةٍ
مِنْ قُسْطٍ أَوْ
أَظْفَارٍ
قَالَ
يَعْقُوبُ
مَكَانَ عَصْبٍ
إِلَّا
مَغْسُولًا
وَزَادَ
يَعْقُوبُ
وَلَا
تَخْتَضِبُ
Ummu Atiyye (r.anha)dan
rivayet edildiğine göre, Nebi (s.a.v.) şöyle buyurmuştur;
"Kadın, kocasından
başka hiçbir ölü için üç günden fazla yas tutamaz. Kocası içinse dört ay on gün
yas tutar. Bu süre içerisinde boyalı elbise giyemez, fakat (boyalı bir yemen
kumaşı olan) asb kumaşını giyebilir. Sürme çekinemez ve koku sürünemez. Ancak
hayızlıyken temizlik yaklaşınca, kust veya uzfur denilen buhurlardan biraz
sürünebilir.
Bu hadîsi Ebû Davud'a
nakleden iki râvîden biri olan Yakub hadîste geçen, "Asb kumaşı"
yerine "yıkanmış kumaş" kelimesini rivayet etmiş ve hadise, "kına yakmama/" cümlesini de eklemiştir.
İzah:
Buharî, hayız, talâk;
Müslim, talâk; Nesâî, talâk; İbn Mâce, talâk; Dârîmi, talâk; Ahmed b. Hanbel,
V, 85; VI. 408.
Bilindiği gibi "ihdâd"
veya hidâd menetmek manasına gelen hadd'dan
alınmıştır. Zînetlenip kokulanmayı terketmek, matem tutmak demektir.
Metinde geçen
"asb" bir çeşit yemen kumaşıdır. Bunun ipliği bir/araya toplanarak
bağlanır, sonra boyanır ve yayılır. Bu suretle bağlanan yerlere boya
işlemediğinden kumaş alacalı kalır.
"Kust" ise,
bir nevi güzel buhur veya öd ağacıdır; "Ezfâr" da onun başka bir
çeşididir. Hayızdan yıkandıktan sonra pis kokuyu gidermek bazı yerlerde
âdettir.
Hadîs-i şerîfte
kocasından boşanan bir kadının iddetini beklerken temizlik haline girmesi
yaklaşırken bu kokuyu sürünebileceği ifâde edilmektedir. İmâm Ahmed'in
Müsned'in ile Nesâî'nin Sünen'inde ise, temizlik haline girince sürünebileceği
ifâde edilmektedir. Nesâî'nin ifâdesinde ayrıca taran a m az ifâdesi de
vardır.
Metinde geçen
"sürme çekinemez" sözüyle kocası ölen bir kadının gözde süs teşkîl
eden ve süs için bulunan sürme çeşitlerini kullanamayacağı fakat göz
ağrılarını kesmek için kullanılan sürme çeşitlerini kullanabileceği ifâde edilmek
istenmiştir.